उठल्या उठल्या

उठल्या उठल्या तुम्ही पहिले काय करता (प्रातर्विधी वगैरे सोडले तर)? हाच प्रश्न युट्यूब वरच्या असंख्य जाहिरातींनाही पडलेला असावा. उठल्या उठल्या तुम्ही करोडपती वगैरे वगैरे व्हायला काय करावे ह्यावरही मी काही जाहिराती बघितल्या आहेत. त्यात डिप्रेशन ट्रीट करणाऱ्या मग सतत आनंदी कसे राहाल ह्याचा उंच क्लेम करणाऱ्या जाहिराती.

मग ह्या सगळ्याचा उठल्या उठल्या तुम्ही actual काय करता ह्याच्या शी काय संबंध? तर उत्तर असे की आपल्या फोन अथवा  स्मार्ट फोने चा वापर.

आपल्यापैकी बहुतांश लोक आज उठल्यानंतर खरोखरच ५ ते १० मिनटात फोन हातात घेत असतील. मग ते कशासाठीही का होईना, अगदी घड्याळातील अलार्म पासून ते असंख्य नोटिफिकेशन्स  च्या लाटा आपल्यावर आदळू द्यायला रेडी असलेले आपण. ते कामाचे चॅट्स , मेंशन्स , पर्सनल चॅट्स, मेंशन्स अगदी ग्रॅटिट्युड उर्फ कृतज्ञता व्यक्त करायला, आपल्या विचार करायला भाग पाडणारी अप्प्स सुद्धा आज आहेत आपल्या अगदी हाताशी. शिवाय काहीतरी इंटरेस्टिंग असा छोटा किंवा मोठा कन्टेन्ट तर असतोच असतो. अगदी पैशाच्या देवाणघेवाणीपर्यंत गोष्टी सहज सुलभ झाल्या आहेत आणि तेही फोन शिवाय जगणे कठीण करत.

मी स्वतः टेकनॉलॉजि मधलीच असल्याने मला gratitude अँप न वापरता देखील टेकनॉलॉजि बद्दल नेहेमीच gratitude वाटत आला आहे. शिवाय मागच्या काही वर्षात artificial intelligence ह्या क्षेत्रात काम केल्यामुळे सगळी रेकंमेंडेशन इंजिन्स आतून कशी काम करतात ह्याचाही मला आता खूप चांगला अंदाज आला आहे. अजूनही खूप शिकायचे आहे अर्थात ह्या सगळ्यात आणि ते अमलात पण आणायचे आहे.

तरीही एक गोष्ट जाणवत राहते की ही सगळी इंजिन्स, ह्या सगळ्या नोटिफिकेशन्स च्या मागे माणसाच्या बुद्धिमत्तेला शह देणारे एक अतिशय पुढारलेले इंजिन "running" आहे. त्याला आपण चांगल्या किंवा एफ्फेक्टिव्ह रीतीने कसे वापरू शक्ती ही कला आणि त्यातील शिस्त आपल्या अंगी बाणवावीच लागेल. सोशल डिलम्मा हि नेटफ्लिक्स डॉक्युमेंटरी आपल्यापैकी किती जणांनी बघितली आहे?

अगदी साधा विचार केला तर उठल्या उठल्या आणि त्यानंतर साधारणपणे पाऊण ते एक तास फोन चा वापर शक्य तितका टाळला पाहिचे. हे नुसतेच मी नाही म्हणत आहे. आजच्या काळातले कित्येक spiritual leaders सुद्धा म्हणाले  आहेत, जे शेट्टी त्याच्या काही पॉडकास्टस मध्ये ह्या सगळ्याची कारण मीमांसा देत बोलला आहे. प्रत्येकाचे दैनिक routine वेगवेगळे असेलही, तरी देखील दिवसभरात आपापल्या सोयीप्रमाणे मीडिया /कन्टेन्ट ऑन अँड ऑफ वेळ तर आपण नक्कीच ठरवू शकू. मग त्याला डिटॉक्स म्हणा किंवा मी टाइम म्हणा किंवा काहीही.

The key is that you be the master of the technology and AI you use and not the slave for sure.