Monday, October 2, 2023

माझे कॉटन प्रेम

मी आतापर्यंत minimalism वर बरेच लेख लिहिले वाचले आहेत. प्रत्येकाचे  minimalism वेगळे असू शकते. पण तरीही  त्या सर्वांतून एकाच समान धागा धावत असतो. तो म्हणजे कमी असल्या तरीदेखील मौल्यवान, अर्थपूर्ण  किंवा अतिशय महत्वपूर्ण अशा गोष्टींचा समावेश करणे. गम्मत म्हणजे हेच तत्त्व  मला जेंव्हा मला माझ्या वॉर्डरोब ला लावायची वेळ येते तेंव्हा मात्र मी maximalist होते. त्यातही अगदी खास नमूद करण्यासारखे म्हणजे माझे कॉटन प्रेम. किंवा माझे सुती  प्रेम.

कॉटन शी माझे एक वेगळेच नाते निर्माण झाले आहे.  पूर्वी मी एवढी कपड्यांची दर्दी नव्हते. बारकावे माहित नव्हते. जे दिसते ते चांगले. किंवा ज्याची फॅशन, स्टाईल चांगले ते छान, असे एक समीकरण होते. अर्थात सगळेच कपडे चांगलेच असायचे. पण तरी त्यात देखील मी कधी फील घ्यायला शिकले नव्हते. कोणत्याही प्रकारचे कापड मला ओके च वाटायचे. एक ढोबळमानाने माहिती होती की नायलॉन, टेरिकॉट, कॉटन, खादी, सिल्क आणि जीन्स वगैरे. खूप वर्षे अशीच गेली.

मग हळूहळू स्वतःचा असा स्टाईल कोशंट बनत गेला मग एखाद्या ड्रेस चे मेकिंग लेबल बघून त्यात मग किती शतांश प्रमाणात कॉटन आहे आणि त्यातला किती प्रमाणात  "टेरी" आहे हे बघायला शिकले. मग एखादे मटेरियल खरखरीत लागले हातांना तर त्याचवेळी त्यातला कॉटन भाग कमी असायचा, मिसिंग असायचा किंवा मग एखादे अनोळखी भलतेच मटेरियल असायचे (जे मला आवडायचे नाही). किंवा कधीकधी कॉटन असले तरीदेखील ते जाडे कॉटन असायचे आणि काही कॉटन एकदम मऊ सुतशार आणि तलम असायचे आणि सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे पातळ असायचे, पण पारदर्शक नाही ;)

मग हळूहळू माझ्या स्वतःच्याच online आर्टशॉप च्या निम्मिताने 'ट्राइब्स ऑफ इंडिया' सारख्या भन्नाट दुकानांची ओळख झाली मग तिथे समजले कि भारतातील असंख्य लघु उद्योगांना , ज्यात क्लोथ मेकिंग च्याही असंख्य उद्योजक उद्योजिका आहेत आणि हे सर्वच जण आपले 'बेस्ट' इथे पाठवतात आणि विकायला ठेवतात. तिथेही कपड्यांचे निरनिराळे सुंदर पैलू माझ्या लक्षात आले. हेही समजले कि आज असंख्य westerners राजस्थान लखनौ सारख्या ठिकाणी आपला तळ ठोकून आहेत आणि ते हेच कपड्यांमधील वैविध्य ऑनलाईन माध्यमातून जगामसोर ठेवतात, त्यांच्या किमती घाऊक INR दरातून USD मध्ये कन्व्हर्ट करून. अर्थात त्यात कॉटन हे नेहेमीच अग्रगण्य असते आणि गम्मत म्हणजे महागही असते.  अश्या कॉटन चा रंग टिकाऊ असतो व तो कित्येक वर्षानंतरदेखील तसाच टवटवीत असतो. किती धुतला धोपटला तरीही त्याचा मऊपणा नेहेमीच एक मायेची ऊब देऊन जातो.

ह्यातही आता मॅन मेड (अथवा ह्यूमन मेड :)) to मशीन मेड असेही प्रकार आलेच आहेत. रेयॉन, कॉटन लायक्रा  ही सुद्धा त्यातली अशीच अग्रगण्य आणि सुंदर फील असेलेली  मटेरियलस. ती ही प्राईस रॅक वर जास्तच असतात .

ही सगळी अफाट रेंज बघितली तर अजूनही काही असेल जे मी मिस केले असेल . अर्थात कॉटन सिमिलर सोडून बाकी सब झुठ असेही मी म्हणत नाहीये. कधीकधी आपल्याला फक्त फॅशन आवडते, कधी लेटेस्ट स्टाईल्स आणि किंमत कमी असली तरी त्यांची फन-व्हॅल्यू नक्कीच जास्त असते.

तरीदेखील, कॉटन ते कॉटन असे म्हणत माझा कॉटन प्रवास लिहावासा वाटला. मग तो प्रवास अंतर्वस्तांसाठी असो अथवा बाह्यवस्त्रांसाठी असो. ;)

Your thoughts ? What are your favorite cloth materials?

Wednesday, April 5, 2023

उठल्या उठल्या

उठल्या उठल्या तुम्ही पहिले काय करता (प्रातर्विधी वगैरे सोडले तर)? हाच प्रश्न युट्यूब वरच्या असंख्य जाहिरातींनाही पडलेला असावा. उठल्या उठल्या तुम्ही करोडपती वगैरे वगैरे व्हायला काय करावे ह्यावरही मी काही जाहिराती बघितल्या आहेत. त्यात डिप्रेशन ट्रीट करणाऱ्या मग सतत आनंदी कसे राहाल ह्याचा उंच क्लेम करणाऱ्या जाहिराती.

मग ह्या सगळ्याचा उठल्या उठल्या तुम्ही actual काय करता ह्याच्या शी काय संबंध? तर उत्तर असे की आपल्या फोन अथवा  स्मार्ट फोने चा वापर.

आपल्यापैकी बहुतांश लोक आज उठल्यानंतर खरोखरच ५ ते १० मिनटात फोन हातात घेत असतील. मग ते कशासाठीही का होईना, अगदी घड्याळातील अलार्म पासून ते असंख्य नोटिफिकेशन्स  च्या लाटा आपल्यावर आदळू द्यायला रेडी असलेले आपण. ते कामाचे चॅट्स , मेंशन्स , पर्सनल चॅट्स, मेंशन्स अगदी ग्रॅटिट्युड उर्फ कृतज्ञता व्यक्त करायला, आपल्या विचार करायला भाग पाडणारी अप्प्स सुद्धा आज आहेत आपल्या अगदी हाताशी. शिवाय काहीतरी इंटरेस्टिंग असा छोटा किंवा मोठा कन्टेन्ट तर असतोच असतो. अगदी पैशाच्या देवाणघेवाणीपर्यंत गोष्टी सहज सुलभ झाल्या आहेत आणि तेही फोन शिवाय जगणे कठीण करत.

मी स्वतः टेकनॉलॉजि मधलीच असल्याने मला gratitude अँप न वापरता देखील टेकनॉलॉजि बद्दल नेहेमीच gratitude वाटत आला आहे. शिवाय मागच्या काही वर्षात artificial intelligence ह्या क्षेत्रात काम केल्यामुळे सगळी रेकंमेंडेशन इंजिन्स आतून कशी काम करतात ह्याचाही मला आता खूप चांगला अंदाज आला आहे. अजूनही खूप शिकायचे आहे अर्थात ह्या सगळ्यात आणि ते अमलात पण आणायचे आहे.

तरीही एक गोष्ट जाणवत राहते की ही सगळी इंजिन्स, ह्या सगळ्या नोटिफिकेशन्स च्या मागे माणसाच्या बुद्धिमत्तेला शह देणारे एक अतिशय पुढारलेले इंजिन "running" आहे. त्याला आपण चांगल्या किंवा एफ्फेक्टिव्ह रीतीने कसे वापरू शक्ती ही कला आणि त्यातील शिस्त आपल्या अंगी बाणवावीच लागेल. सोशल डिलम्मा हि नेटफ्लिक्स डॉक्युमेंटरी आपल्यापैकी किती जणांनी बघितली आहे?

अगदी साधा विचार केला तर उठल्या उठल्या आणि त्यानंतर साधारणपणे पाऊण ते एक तास फोन चा वापर शक्य तितका टाळला पाहिचे. हे नुसतेच मी नाही म्हणत आहे. आजच्या काळातले कित्येक spiritual leaders सुद्धा म्हणाले  आहेत, जे शेट्टी त्याच्या काही पॉडकास्टस मध्ये ह्या सगळ्याची कारण मीमांसा देत बोलला आहे. प्रत्येकाचे दैनिक routine वेगवेगळे असेलही, तरी देखील दिवसभरात आपापल्या सोयीप्रमाणे मीडिया /कन्टेन्ट ऑन अँड ऑफ वेळ तर आपण नक्कीच ठरवू शकू. मग त्याला डिटॉक्स म्हणा किंवा मी टाइम म्हणा किंवा काहीही.

The key is that you be the master of the technology and AI you use and not the slave for sure.