Friday, August 1, 2014

माझिया मना

असेच एकदा विचार आला की हे जे मी मी म्हणणारे माझे मन आहे ते आहे तरी कसे? दिसते तरी कसे? आणि हे जे सगळे असंख्य प्रकारचे विचार येत असतात मनात त्यांच्या उगम आहे तरी कुठे? लांब, खोलवर? त्यांना काही आकार ऊकार तरी आहे का?  अगदी उगम शोधायलाच गेलो विचारांचा तर ते सगळे निर्विकार आहेत, abstract आहेत ka? abstract च असणार. कारण ही जी आपण भाषा वापरतो, एकमेकांशी संवाद किंवा विसंवाद किंवा असंवाद साधायला, तिलाही आपल्या आपल्या मर्यादा आहेतच की. आपल्याला कितीतरी गोष्टी व्यक्त करायच्या असतात शब्दात, पण शब्द कमी नक्कीच पडू शकतात..खरा तर भाषा हा विषय  माझा अतिशय आवडता आहे..कारण शब्दच तर असतात आपल्याकडे व्यक्त करायला..मग तरीही अगदी भाषेवर चांगले  प्रभुत्व असलेल्यांना सुद्धा का कठीण जात असेल मनाचा थांगपत्ता लावायला? किंवा अशा काय गोष्टी आहेत ह्या abstract आणि व्यक्त करता न येणाऱ्या राहतात? 

असे वाटते की हा एक वेगळाच प्रांत आहे..आपली स्वप्ने  जिथे राहतात, आपले स्वगत जिथे राहते, आपले आपल्याशीच असलेले वेगवेगळ्या layers वर असलेले नाते-गोते, कित्येक न बोललेल्या आणि फ़क़्त अनुभवलेल्या सुंदर गोष्टी, आपल्या छोट्या छोट्या इच्छा, आशा आणि हा दिल है छोटासा...आपले आजूबाजूला फुलणाऱ्या गोष्टींवरून फुलणे आणि कोमेजणार्या गोष्टींवरून कोमेजणे..आणि कधी कधी तर आपल्या मोहरून येण्याच्या क्षणांना धरून आजूबाजूच्या सर्वच गोष्टी तशाच मोहरून येताना दिसणे..आणि अखेर आपले कोमेजणे बघून आणि अनुभवून आजूबाजूच्या गोष्टीही तितक्याच intensity ने कोमेजणे..हा भास आहे का सत्य..शाश्वत? भासच असावा कारण तसे बघितले तर कायम टिकणारे असे सत्य असे काहीच नसते..निसर्ग नियमांप्रमाणे ते हि बदलत जाते..आपली आधीच कात टाकून नवीन काहीतरी परिधान करते..

आणि आपण पण ह्या सगळ्या mind-to-universe खेळामध्ये सतत बदलत असतो..कधी आपण गोष्टी आहेत तशा मानून किंवा स्वीकारून मोकळे होतो. मनाला तसे फार त्राण नसते राहिलेले..पण कधीकधी मात्र एकदा question केले की करतच जातो..हे सगळेच आहे हे असेच का? मोडक्या तोडक्या भाषा मग आपल्या कामाला येतात..आपली बौद्धिक क्षमता पणाला लावतो..पण नुसते question केले म्हणजे उत्तरे मिळतातच असे थोडीच आहे? यात कमीपणाचे असे काहीच नाही. उत्तरे शब्दात मिळत नाहीत काही वेळा..हेच खरे. इथे भाषा संपते. मनाचा खेळही संपतो. आपण एका वेगळ्याच abstract प्रदेशात जातो. जिथे एखादा form असतो..चित्र असते. पुन्हा abstract च. किंवा एखादा आवाज असतो. तोही नेहेमीचा नाही. abstract असा. एखादा स्पर्श असतो. तोही abstract. एखादा मोकळा श्वास असतो. तेच उत्तर असते. आपल्याला ते माहीतही असते पण त्यापर्यंत पोचायला वेळ लागतो. पण  उत्तर त्या ठराविक  form मध्येच मिळते. पुन्हा शब्दांचा खेळ चालू केला मनाने की मग आपण हरवून जातो. ह्या सगळ्यात abstract का होईना उत्तर मिळाल्याचे समाधन मात्र मिळते. ज्याच्यासाठी हा सगळा अह्हाहास चालू आहे ते का ते काही क्षण का होईना आपल्याला कळते..